Polski Związek Szachowy, rozumiejąc pozytywny wpływ gry w szachy na edukacyjny rozwój dzieci, zaproponował szkołom realizację projektu pt. „Edukacja przez szachy w szkole”. Od września 2016 r. uczniowie klas I raz w tygodniu zasiadają do plansz i zgłębiają tajniki tej gry. Nauka potrwa dwa lata.
Wyniki badań międzynarodowych wskazują wiele walorów wynikających z gry w szachy. Królewska gra rozwija pamięć i ćwiczy wyobraźnię przestrzenną dziecka, poprawną koordynację ruchów, uczy określania odległości między przedmiotami, stron świata, kierunków lewo – prawo itd. Gra w szachy to żywa lekcja geometrii, która w sposób często dla ucznia niewidoczny, pomoże mu w matematyce, fizyce, nawet technice i geografii. Jeszcze ważniejszy jest wpływ szachów na psychikę dzieci. Grając w szachy, dziecko uczy się jak radzić sobie ze stresem i porażką, rozwija opanowanie, koncentrację, determinację, cierpliwość, wytrwałość, odwagę. Gra w szachy przygotowuje do zdrowej rywalizacji i postępowania według zasad fair play.
Zgodnie z założeniami projektu zadaniem nauczyciela nie jest wytrenowanie zawodowych szachistów, ale wsparcie ogólnego rozwoju intelektualnego, społecznego i emocjonalnego dzieci oraz rozbudzenie w nich sympatii do królewskiej gry. Sytuacje edukacyjne prowadzonych zajęć mają więc charakter różnorakich działań, oprócz typowo szachowych są także zabawy - matematyczne, gry szachopodobne, działania plastyczne, ruchowe mające za zadanie rozwijanie myślenia logicznego. Zabawy te wprowadzają równocześnie do gry właściwej, zaznajamiają z terminologią szachową, uczą zasad zachowania się przy szachownicy.
Po cyklu zajęć w pierwszym półroczu dzieci zapoznały się z historią gry w szachy, poznały legendy szachowe, zapoznały się z budową szachownicy, jej oznaczeniami. Potrafią nazwać pola i określić ich współrzędne. Stopniowo poznawały poszczególne bierki szachowe, potrafią już je nazwać i wskazać zasady poruszania się figur i pionów, poprawnie ustawiają bierki na szachownicy. Zmierzyły się z pierwszymi zadaniami szachowymi i elementami taktyki w grze właściwej (zbieranie grzybów na szachownicy, gra ośmioma pionami, przemiany pionowe). W trakcie zajęć dzieci uczyły się zdrowego współzawodnictwa, wdrażały się do przestrzegania podstawowych zasad gry, rozwijały umiejętności społeczne, które są niezbędne w poprawnych relacjach z innymi.
Przed nami kolejne miesiące zajęć, podczas których uczniowie będą mieli okazję zgłębić tajniki królewskiej gry, a równocześnie kształtować umiejętności, które są istotne w edukacji szkolnej.
Aneta Pietruszka